Όπως μετέδωσαν βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης και επιβεβαίωσαν Βούλγαροι ευρωβουλευτές αφαιρέθηκαν οι αναφορές σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα» από το σχέδιο της ετήσιας Έκθεσης Προόδου, που πρόκειται να εξεταστεί και να ψηφιστεί την επόμενη εβδομάδα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Βούλγαρος ευρωβουλευτής Αντρέι Κοβάτσεφ, σε ανάρτησή του σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε σχετικά:
«Κατόπιν αιτήματος της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, οι τρεις μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και η Renew Europe- συμφώνησαν το βράδυ της Τετάρτης να αφαιρεθούν από το σχέδιο της Έκθεσης Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία όλες οι αναφορές σε μακεδονική ταυτότητα και μακεδονική γλώσσα. Αναμένω, αυτή η τροπολογία να υποστηριχθεί από την πλειοψηφία στο ΕΚ την επόμενη εβδομάδα, στην ολομέλεια».
Σύμφωνα με τον Αντρέι Κοβάτσεφ ,τα θέματα εθνικής ταυτότητας και γλώσσας δεν έχουν θέση σε έκθεση για την πρόοδο μιας χώρας που είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.
Η εξέλιξη με την αφαίρεση των αναφορών σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα» προκάλεσε την έντονη αντίδραση του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο οποίος κατηγόρησε την Βουλγαρία ότι χρησιμοποιεί “ταλιμπανικές” μεθόδους.
«Με μεθόδους που παραπέμπουν σε Ταλιμπάν αφαιρέθηκαν από την ευρωπαϊκή Έκθεση Προόδου η μακεδονική ταυτότητα και η μακεδονική γλώσσα. Το βιώσαμε δυστυχώς και αυτό ως λαός, τον 21ο αιώνα» δήλωσε ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Την περασμένη εβδομάδα, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με 40 ψήφους “υπέρ”, 19 “κατά” και 10 “παρών” ενέκρινε το σχέδιο της ετήσιας Έκθεσης Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία, στο οποίο περιεχόταν αναφορές σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα», παρά τις έντονες αντιδράσεις των Βούλγαρων ευρωβουλευτών, οι οποίοι είχαν αναγγείλει ότι θα καταθέσουν τροπολογία κατά την εξέταση της Έκθεσης από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, σχολιάζοντας την έγκριση του σχεδίου της Έκθεσης από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε κάνει λόγο για “ιστορική τομή” και είχε εκφράσει τη “μεγάλη ικανοποίησή” της.
Εισηγητής της Έκθεσης Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία είναι ο Αυστριακός ευρωβουλευτής Τόμας Βάιτς (Πράσινοι/ Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία). Η βουλγαρική κυβέρνηση έχει κατηγορήσει τον Αυστριακό ευρωβουλευτή για “μεροληψία”, υπέρ των Σκοπίων.
Το ιστορικό των διαφορών Σκοπίων-Σόφιας
Η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία έχουν ιστορικές, εθνικές και γλωσσικές διαφορές που διαρκούν δεκαετίες.
Η Βουλγαρία παρεμπόδιζε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ. Το καλοκαίρι του 2022, οι τότε κυβερνήσεις των δύο χωρών, μετά από μεσολάβηση της ΕΕ είχαν καταλήξει σε μία συμβιβαστική πρόταση, η οποία προέβλεπε πως η Βουλγαρία θα άρει το βέτο που είχε θέσει στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ, υπό την προϋπόθεση τα Σκόπια τροποποιήσουν το Σύνταγμά τους προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτό η βουλγαρική μειονότητα που ζει στη χώρα.
Την πρόταση είχε αποδεχθεί η προηγούμενη κεντροαριστερή κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, όμως δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή για την τροποποίηση του Συντάγματος, λόγω της εναντίωσης του δεξιού και νυν κυβερνώντος κόμματος της χώρας, VMRO-DPMNE του πρωθυπουργού Χρίστιαν Μίτσκοσκι. Ο τελευταίος αναφέρει ότι η κυβέρνησή του δεν αποδέχεται την πρόταση και δεν πρόκειται να υπάρξει τέτοια τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας.
Τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Σόφια έχουν διαμηνύσει επανειλημμένως, προς τη Βόρεια Μακεδονία πως αυτή θα μπορέσει να ανοίξει τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ , αφού πρώτα τροποποιήσει το Σύνταγμά της.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού που πραγματοποιήθηκε то 2021 στη Βόρεια Μακεδονία, οι Βούλγαροι αποτελούν μόλις το 0,2% του πληθυσμού της χώρας (συνολικά 3.500 άτομα), στοιχείο το οποίο η επίσημη Σόφια αμφισβητεί και θεωρεί ότι το ποσοστό των Βούλγαρων στη Βόρεια Μακεδονία είναι κατά πολύ μεγαλύτερο. Η Σόφια θεωρεί ότι η απογραφή έγινε με μεθόδους που δεν διασφάλισαν τη συμμετοχή όλων των Βουλγάρων πολιτών της χώρας και κατηγορεί τα Σκόπια για αποσιώπηση της ιστορικής βουλγαρικής παρουσίας.
Οι προβληματικές σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με τη Βουλγαρία έχουν επιδεινωθεί ιδιαίτερα με την ανάληψη της εξουσίας στα Σκόπια από το VMRO-DPMNE, πριν από ένα χρόνο.
Οι επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η συμμαχία Βουλγαρίας–ΕΛΚ κατάφερε να επηρεάσει το κείμενο της Έκθεσης, υποχρεώνοντας τους εισηγητές να «αποπολιτικοποιήσουν» αναφορές που θεωρούνται προσβλητικές ή μονομερείς. Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η απόφαση αυτή «θα βαθύνει το χάσμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Ε.Ε. και τη Βόρεια Μακεδονία» και «θα ενισχύσει την εσωστρέφεια στα Βαλκάνια».
Το Γαλλικό Πρακτορείο AFP, σε σημερινό του ρεπορτάζ, επισημαίνει πως η στάση της Βουλγαρίας ενδέχεται να θέσει σε δοκιμασία την πολιτική διεύρυνσης της Ε.Ε., καθώς η Σόφια φαίνεται να συνδέει ζητήματα ταυτότητας με τις θεσμικές διαδικασίες ένταξης.
Η ψήφιση της Έκθεσης Προόδου την επόμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο θα αποτελέσει το επόμενο κρίσιμο βήμα. Αν, όπως εκτιμάται το τελικό κείμενο εγκριθεί χωρίς τις διατυπώσεις για «μακεδονική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα», τότε θα πρόκειται για σοβαρή πολιτική ήττα της κυβέρνησης Μίτσκοσκι και ταυτόχρονα για επιστροφή σε ένα «παγωμένο» τοπίο στις ενταξιακές σχέσεις.
