Το κυβερνών κόμμα «Αυτοδιάθεση» (VV) του πρωθυπουργού Άλμπιν Κούρτι ήρθε πρώτο και με μεγάλη διαφορά από τα άλλα κόμματα στις χθεσινές βουλευτικές εκλογές στο Κόσοβο. Ωστόσο, το κόμμα του Κούρτι σημείωσε απώλειες της τάξης του 9% σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, το 2021, όταν είχε θριαμβεύσει.
Συγκεκριμένα, με καταμετρημένο το 94% των ψήφων, το αριστερό εθνικιστικό κόμμα VV του ‘Αλμπιν Κούρτι λαμβάνει ποσοστό περίπου 41%, αλλά δεν καταφέρνει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία που απαιτείται για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ακολουθούν το σοσιαλδημοκρατικό «Δημοκρατικό Κόμμα Κοσόβου» (PDK), το οποίο ίδρυσε ο πρώην πρόεδρος του Κοσόβου και σήμερα υπόδικος στο ειδικό δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου της Χάγης, Χασίμ Θάτσι με ποσοστό περίπου 22% και το παλαιότερο κόμμα του Κοσόβου, η κεντροδεξιά «Δημοκρατική Συμμαχία του Κοσόβου» (LDK) , με ποσοστό περίπου 18%. Το LDK έχει χάσει μεγάλο μέρος της στήριξής του μεταξύ των κοσοβάρων ψηφοφόρων, μετά τον θάνατο, το 2006, του ιστορικού του ηγέτη, Ιμπραχήμ Ρουγκόβα. Την είσοδο στην Βουλή εξασφάλισε και ο συνασπισμός ΑΑΚ-NISMA του οποίου ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός, Ράμους Χαραντινάι που έλαβε το 7,5% των ψήφων.
Η νίκη που απέσπασε ο Κούρτι δεν του εξασφαλίζει αυτοδυναμία αφού καταλαμβάνει 47 με 49 έδρες από τις 120 έδρες που συνθέτουν το κοινοβούλιο του Κοσόβου. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές το 2021 το κίνημα «Αυτοδιάθεση» έχει απώλειες εννέα ποσοστιαίων μονάδων. Ο σχηματισμός κυβέρνησης θα είναι δύσκολη υπόθεση για τον Κούρτι αφού τώρα δεν αρκούν οι 10 βουλευτές των μειονοτικών μη σερβικών κομμάτων με τα οποία συνεργάστηκε στην προηγούμενη Βουλή.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου φάνηκε ωστόσο αισιόδοξος και δήλωσε βέβαιος ότι θα καταφέρει να βρει πολιτικούς συμμάχους για να συνεχίσει την διακυβέρνηση της χώρας.
Και μπορεί το εκλογικό αποτέλεσμα που σημείωσε στις χθεσινές εκλογές το κόμμα του Αλμπιν Κούρτι να είναι μειωμένο σε σχέση με το ποσοστό του 50% που κέρδισε το 2021 το κόμμά του, ωστόσο τον φέρνει σε θέση να ηγηθεί μιας επόμενης κυβέρνησης συνασπισμού και να συνεχίσει τις πολιτικές του για την επέκταση του κυβερνητικού ελέγχου στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου, όπου ζουν περίπου 50.000 Σέρβοι. Αυτό ανησυχεί τους μετριοπαθείς που φοβούνται την επιστροφή στην εθνοτική βία που έχει πλήξει την περιοχή τα τελευταία χρόνια.
Η Αυτοδιάθεση (VV) ήταν το πρώτο κόμμα που εξάντλησε ολόκληρη την τετραετή θητεία του στην κυβέρνηση της πρωτεύουσας Πρίστινα, αφού κέρδισε το 50,3% των ψήφων το 2021.
Τώρα, ωστόσο, το VV θα πρέπει να αναζητήσει εταίρο για σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού, ώστε να συνεχίσει να βρίσκεται στην εξουσία – κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί πρόκληση, δεδομένου τουφιλοαλβανικού εθνικισμού του Κούρτι και της ανάγκης συμβιβασμού για να σπάσει η διεθνής απομόνωση του Κοσόβου.
«Ποτέ δεν υπήρξε περισσότερος πόλεμος εναντίον αυτής της κυβέρνησης», δήλωσε ο Κούρτι μετά τις εκλογές. «Με τους ολιγάρχες που δίνουν χρήματα χωρίς να λογοδοτούν, και με την αντιπολίτευση που κάνει συμφωνίες ακόμη και με τον διάβολο εναντίον μας. Παρ’ όλα αυτά έχασαν και πάλι και θα παραμείνουν αντιπολίτευση».
Αύξηση της πίεσης στη σερβική κοινότητα
Από το 2021, ο Κούρτι πιέζει την εθνοτική σερβική κοινότητα στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου, η οποία αριθμεί έως και 50.000 άτομα σε σύνολο 1,6 εκατ. κατοίκων του Κοσόβου, να αποδεχθεί την εξουσία της Πρίστινα. Αυτό περιλάμβανε το κλείσιμο των σερβικών τραπεζών και των παράλληλων θεσμών διακυβέρνησης στον θύλακο και τον εξαναγκασμό των Σέρβων να βάλουν κοσοβάρικες πινακίδες στα οχήματά τους.
Ο Κούρτι αρνήθηκε επίσης να εφαρμόσει μια συμφωνία του 2013 με τη Σερβία που επέτρεπε στους δήμους του Κοσόβου με σερβική πλειοψηφία να σχηματίσουν αυτόνομη διοίκηση σε τομείς εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης και οικονομίας, λέγοντας σε πολιτική συγκέντρωση την 1η Φεβρουαρίου ότι «η κυβέρνησή μας … δεν θα πει ποτέ ναι» σε τέτοιες κινήσεις.
Ο Κούρτι υπερασπίστηκε τις σκληρές πολιτικές ως αναγκαιότητα του κράτους δικαίου, αλλά η Ε.Ε. ανέστειλε οικονομική βοήθεια προς το Κόσοβο τον Ιούνιο του 2023. Η αίτηση ένταξης του Κοσόβου στην Ε.Ε. παραμένει επίσης στάσιμη, καθώς πέντε χώρες-μέλη δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του.
Κραταιά παρέμεινε η «Σερβική Λίστα»
Κανένα άλλο κόμμα δεν έλαβε ποσοστό μεγαλύτερο του 5% που απαιτείται για την είσοδο στην Βουλή. Για τα μειονοτικά κόμματα δεν υπάρχει όριο για την είσοδο στην Βουλή και θα εκπροσωπηθούν με 20 βουλευτές, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα. Δέκα έδρες προορίζονται για τα σερβικά κόμματα και δέκα έδρες για τα άλλα κόμματα που εκπροσωπούν μικρότερες εθνικές μειονότητες (Βόσνιοι, ευρύτερη κοινότητα Ρομά, Τούρκοι, Γκοράνιοι).
Στις σερβικές περιοχές η «Σερβική Λίστα» που υποστηρίζεται από το Βελιγράδι, διατήρησε την παντοδυναμία της καταλαμβάνοντας και τις δέκα έδρες που ανήκουν στην σερβική εθνική κοινότητα.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς χαιρέτησε την νίκη της «Σερβικής Λίστας» και ευχαρίστησε τοπ σερβικό λαό στο Κόσοβο που έδειξε για ακόμη μία φορά την εμπιστοσύνη του στην πολιτική που ασκεί το Βελιγράδι στο ζήτημα του Κοσόβου.
Τι πρεσβεύει ο Κούρτι
Εν τω μεταξύ, η Πρίστινα αντιμετωπίζει δυσκολίες και με τη δεύτερη κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Από το 1999, ο αναπτυξιακός βραχίονας της κυβέρνησης της Ουάσιγκτον, η USAID, έχει επενδύσει πάνω από 1 δισ. δολ. στο Κόσοβο, αλλά η πρόσφατη απόφαση του Τραμπ να παγώσει για τρεις μήνες την εξωτερική βοήθεια –μέρος της οποίας χρηματοδοτούσε τη δυτική ενσωμάτωση του Κοσόβου– αιφνιδίασε την Πρίστινα.
Ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, ο οποίος διετέλεσε ειδικός απεσταλμένος για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας από το 2019 έως το 2021 κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, επιστρέφει τώρα ως απεσταλμένος του προέδρου για ειδικές αποστολές.
Στις 3 Φεβρουαρίου έγραψε στην πλατφόρμα “X” ότι για να εξασφαλίσει την ειρήνη στα Βαλκάνια η κυβέρνηση Τραμπ χρειάζεται «αξιόπιστους εταίρους» και κατηγόρησε τον Κούρτι ότι «ισχυρίζεται πως είναι κοντά στις ΗΠΑ», κάτι που είναι «απολύτως ψευδές».
«Η κυβέρνηση Κούρτι δεν ήταν αξιόπιστη ούτε κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, ούτε κατά τη θητεία του Μπάιντεν», έγραψε ο Γκρενέλ. «Τόσο οι Ρεπουμπλικανοί όσο και οι Δημοκρατικοί έχουν επικρίνει τον Κούρτι σταθερά για τη λήψη μονομερών ενεργειών που αποσταθεροποιούν την περιοχή. Το ίδιο έχει κάνει και η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η διεθνής κοινότητα είναι ενωμένη εναντίον του Κούρτι» πρόσθεσε ο ίδιος.
Το Κόσοβο, πρώην επαρχία της Σερβίας, ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008 έπειτα από τον εμφύλιο πόλεμο της δεκαετίας του 1990 μεταξύ Σέρβων και Αλβανών στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ, το 1999, κατά των τότε γιουγκοσλαβικών κυβερνητικών δυνάμεων του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
