Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Ρόζεν Ζελιάζκοφ ανακοίνωσε την Πέμπτη (11/12) την παραίτηση της κυβέρνησής του, έπειτα από εβδομάδες μαζικών και ολοένα κλιμακούμενων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα, λόγω της αποτυχίας της κυβέρνησής του -όπως καταγγέλλουν διαδηλωτές- να καταπολεμήσει τη διαφθορά.
Ο Ζελιάζκοφ ανακοίνωσε την παραίτησή του σε τηλεοπτική διάγγελμα λίγα λεπτά πριν από την προγραμματισμένη ψηφοφορία στη Βουλή για πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης.
«Ανακοινώνω σήμερα την παραίτηση της κυβέρνησης» δήλωσε ο Ρόσεν Ζελιάζκοφ σε συνέντευξη Τύπου, λίγα λεπτά πριν από την προγραμματισμένη ψηφοφορία στη Βουλή για την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, που κατέθεσε ο αντιπολιτευόμενος κεντρώος συνασπισμός «Συνεχίζουμε τις Αλλαγές-Δημοκρατική Βουλγαρία».
«Υπήρξε μία συνάντηση των ηγετών των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού στην οποία εξετάσαμε την τρέχουσα κατάσταση, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και τις αποφάσεις που πρέπει να λάβουμε υπεύθυνα» δήλωσε ο Ζελιάζκοφ, αναφορικά με την απόφαση της κυβέρνησης να παραιτηθεί. «Επιθυμία μας είναι να είμαστε στο επίπεδο που αναμένει η κοινωνία. Ακούμε συνειδητά τη φωνή των πολιτών που διαμαρτύρονται, και αυτό γιατί πρέπει να σταθούμε στο ύψος των αιτημάτων τους –συγκεκριμένα, την παραίτηση της κυβέρνησης», είπε. «Η εξουσία πηγάζει από τη φωνή του λαού», πρόσθεσε.
Η κυβέρνηση του Ρόζεν Ζελιάσκοφ είχε αναλάβει τα καθήκοντά της μόλις τον Ιανουάριο του 2025, κάτι που σημαίνει πως δεν άντεξε ούτε ένα χρόνο.
Στην κυβέρνηση συνασπισμού που παραιτήθηκε συμμετείχαν το κεντροδεξιό κόμμα GERB του Μπόικο Μπορίσοφ, το «Σοσιαλιστικό Κόμμα Βουλγαρίας-Ενωμένη Αριστερά» και το λαϊκιστικό «Υπάρχει Τέτοιος Λαός». Ήταν μία κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία βασιζόταν στην ψήφο ανοχής που της παρείχε το κόμμα του γνωστού Βούλγαρου ολιγάρχη, Ντελιάν Πέεφσκι (Κίνημα για Δικαιώματα και Ελευθερίες – Νέα Αρχή), ο οποίος επί χρόνια θεωρείται από πολλούς σύμβολο της διαπλοκής μεταξύ πολιτικής εξουσίας, επιχειρηματικών συμφερόντων και ΜΜΕ. Ο Πέεφσκι έχει τεθεί στο στόχαστρο των ΗΠΑ από το 2021 με κατηγορίες διαφθοράς, ενώ αντίστοιχες κυρώσεις του επέβαλε και το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023. Στο παρελθόν ήλεγχε μεγάλο μέρος των βουλγαρικών μέσων ενημέρωσης, πριν αποσυρθεί από τον χώρο μετά τις διεθνείς κυρώσεις.
Η παραίτηση της κυβέρνησης έρχεται λίγο πριν η Βουλγαρία ενταχθεί στην Ευρωζώνη την 1η Ιανουαρίου 2026.
Ογκώδεις διαδηλώσεις
Την Τετάρτη (10/12), δεκάδες χιλιάδες Βούλγαροι βγήκαν στους δρόμους, με τις εκτιμήσεις των μέσων ενημέρωσης να κάνουν λόγο για πάνω από 100.000 διαδηλωτές στη Σόφια και ορισμένες αναφορές να ανεβάζουν τον αριθμό έως και τις 150.000. Με λέιζερ προβλήθηκαν στα κτίρια τα συνθήματα «Παραιτηθείτε», «Έξω η μαφία» και «Δίκαιες εκλογές», ενώ συμμετοχή είχαν και φοιτητές από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας.
Παράλληλες κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν σε περισσότερες από 25 πόλεις, μεταξύ των οποίων το Πλόβντιφ (Φιλιππούπολη), η Βάρνα, το Βελίκο Τάρνοβο και η Ράζγκραντ. Ακόμη και η βουλγαρική διασπορά οργάνωσε συγκεντρώσεις στήριξης σε Βρυξέλλες, Λονδίνο, Βερολίνο, Βιέννη, Ζυρίχη και Νέα Υόρκη.
Το κύμα δυσαρέσκειας άρχισε να διογκώνεται στα τέλη Νοεμβρίου, όταν η κυβέρνηση επιχείρησε να επισπεύσει την έγκριση του προϋπολογισμού για το 2026, καθώς η φτωχότερη χώρα στην ΕΕ ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ από την 1η Ιανουαρίου. Η βουλγαρική κυβέρνηση απέσυρε στις 3 Δεκεμβρίου το προσχέδιο του προϋπολογισμού, που περιελάμβανε αυξήσεις φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Οι αυξήσεις αυτές είχαν σχεδιαστεί για να συγκαλύψουν υπεξαίρεση δημόσιων πόρων, σύμφωνα με διαδηλωτές και την αντιπολίτευση.
Στην αρχή της εβδομάδας κατατέθηκε στη Βουλή νέο προσχέδιο προϋπολογισμού, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται οι αυξήσεις φόρων και εισφορών. Παρά την υποχώρηση της κυβέρνησης σχετικά με το σχέδιο προϋπολογισμού, οι διαδηλώσεις συνεχίζονταν αμείωτες στη βαλκανική χώρα που έχει διεξάγει επτά βουλευτικές εκλογές τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τελευταία τον Οκτώβριο του 2024.
Ο πρόεδρος της χώρας Ρούμεν Ράντεφ είχε καλέσει και ο ίδιος την κυβέρνηση νωρίτερα αυτή την εβδομάδα να παραιτηθεί.
Σε ανάρτησή του σήμερα στη σελίδα του στο Facebook απευθυνόμενος προς τους βουλευτές , ο Ράντεφ δήλωσε: «Ανάμεσα στη φωνή του λαού και τον φόβο της μαφίας. Ακούστε τις πλατείες!»
Ο Ράντεφ, ο οποίος έχει περιορισμένες εξουσίες βάσει του βουλγαρικού Συντάγματος, θα ζητήσει τώρα από τα κόμματα της Βουλής να προσπαθήσουν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση και αν – όπως φαίνεται πιθανό – δεν μπορέσουν να το πετύχουν, θα συγκροτήσει μια προσωρινή κυβέρνηση μέχρι να προκηρυχθούν νέες εκλογές.
Το ευρώ διχάζει τους Βούλγαρους
Η παραίτηση της κυβέρνησης της Βουλγαρίας καταγράφεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη χρονική συγκυρία, καθώς η χώρα προετοιμάζεται για την ένταξή της στην ευρωζώνη την 1η Ιανουαρίου, εγκαταλείποντας το εθνικό της νόμισμα, το λέβ, και υιοθετώντας το ευρώ.
Η ένταξη στην ευρωζώνη αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της πολιτικής κρίσης. Σύμφωνα με έρευνα που παρήγγειλε το υπουργείο Οικονομικών της Βουλγαρίας, το 46,8% των πολιτών τάσσεται κατά της υιοθέτησης του ευρώ, ενώ το 46,5% υπέρ – ένα σπάνιο δείγμα βαθιάς κοινωνικής πόλωσης.
Με την ένταξη στην ευρωζώνη να βρίσκεται προ των πυλών και την κοινωνία βαθιά διχασμένη, η Βουλγαρία εισέρχεται σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, αλλά και σε μια ίσως ιστορική ευκαιρία ανανέωσης του πολιτικού της συστήματος.
(ΑΠΕ-Reuters-AFP)
