Το δεξιό κυβερνών κόμμα VMRO-DPMNE του πρωθυπουργού Χρίστιαν Μίτσκοσκι κατήγαγε ευρεία νίκη στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών που διεξήχθησαν την Κυριακή (19/10) στη Βόρεια Μακεδονία.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Εθνική Εκλογική Επιτροπή, το VMRO-DPMNE επικράτησε από τον πρώτο γύρο σε μία σειρά μεγάλων δήμων της χώρας, όπως στην Μπίτολα/Μοναστήρι, στο Πρίλεπ, στη Στρούμιτσα, στην Οχρίδα, στο Βέλες, στο Στιπ και στους περισσότερους περιφερειακούς δήμους των Σκοπίων.
Στον μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων, κανείς από τους 16 υποψήφιους δημάρχους δεν εξελέγη από τον πρώτο γύρο, ωστόσο ο υποψήφιος του VMRO-DPMNE, Όρτσε Γκιοργκίεφσκι, προηγείται με μεγάλη διαφορά και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα αναδειχθεί νέος δήμαρχος της πρωτεύουσας στον δεύτερο γύρο.
Συντριβή για το αντιπολιτευόμενο SDSM
Αντίθετα, το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM), του οποίου ηγείται ο Βένκο Φίλιπτσε, υπέστη ακόμη μία βαριά ήττα, μετά την συντριβή που γνώρισε στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2024 και την απώλεια της εξουσίας στη χώρα.
Ενδεικτικό της αποδυνάμωσης του SDSM είναι η απώλεια του παραδοσιακού του προπυργίου, της Στρούμιτσας – γενέτειρας του πρώην πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ και δήμου στον οποίο αυτός διετέλεσε δήμαρχος για 11 χρόνια (2005–2016). Ο υποψήφιος του VMRO-DPMNE επικράτησε άνετα και εξελέγη από τον πρώτο γύρο.
Επιπλέον, η υποψήφια του SDSM για τον μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων, Κάγια Σούκοβα, ήρθε μόλις τέταρτη και αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο.
Οι δημοτικές εκλογές διεξήχθησαν για την ανάδειξη δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων σε 80 δήμους της χώρας και στον μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων. Σε περιπτώσεις όπου κανείς υποψήφιος δεν συγκέντρωσε ποσοστό άνω του 50% θα ακολουθήσει δεύτερος γύρος, ο οποίος θα διεξαχθεί στις 2 Νοεμβρίου.
Μίτσκοσκι: Νίκη-θρίαμβος του VMRO-DPMNE
Ο αρχηγός του VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, σε συνέντευξη Τύπου αργά το βράδυ της Κυριακής έκανε λόγο για «μεγάλη νίκη» του κόμματός του, σημειώνοντας ότι το κόμμά του εξέλεξε δημάρχους από τον πρώτο γύρο σε περισσότερους από 30 δήμους της χώρας.
«Αυτός είναι ένας θρίαμβος του λαού, του άξιου λαού. Σήμερα (σ.σ.χθες), η “Μακεδονία” δεν επέλεξε κόμμα, αλλά κατεύθυνση, επέλεξε αξίες, επέλεξε ανθρώπους που πιστεύουν στη δουλειά και όχι στα λόγια» ανέφερε ακόμη ο Χρ. Μίτσκοσκι.
Αλβανόφωνοι δήμοι: Άνοδος για το VLEN – απώλειες για το DUI του Αλί Αχμέτι
Σε περίπου 15 δήμους από τους 81 της Βόρειας Μακεδονίας –κυρίως στο δυτικό τμήμα της χώρας– όπου πλειοψηφεί το αλβανικό στοιχείο (περίπου 25% του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας), ο συγκυβερνών αλβανικός συνασπισμός VLEN (Αξίζει) εξέρχεται αισθητά ενισχυμένος από τον πρώτο γύρο, σε αντίθεση με τον αντιπολιτευόμενο συνασπισμό «Εθνική Συμμαχία για την Ολοκλήρωση – ΑΚΙ», του οποίου ηγείται το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη Βόρεια Μακεδονία, το DUI του Αλί Αχμέτι.
Στον περιφερειακό δήμο Τσάιρ των Σκοπίων, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος αλβανόφωνος δήμος της πρωτεύουσας της Βόρειας Μακεδονίας, ο υποψήφιος του VLEN, Ίζετ Μετζίτι, ο οποίος είναι και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας επικράτησε καθαρά του υποψηφίου του ΑΚΙ και πρώην υπουργού Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, Μπούγιαρ Οσμάνι και εκλέγεται δήμαρχος από τον πρώτο γύρο. Στον μεγαλύτερο αλβανόφωνο δήμο της Βόρειας Μακεδονίας, στο Τέτοβο θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος, με τον υποψήφιο του VLEN να κατέρχεται με σημαντικό προβάδισμα.
Σε τρεις μικρούς δήμους (Τσένταρ Ζούπα, Μάβροβο-Ρούστοσα και Βράπτσιστε), που βρίσκονται στο δυτικό τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας, η εκλογική διαδικασία θα επαναληφθεί. Ο λόγος είναι η χαμηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων, καθώς το ποσοστό συμμετοχής δεν ξεπέρασε το ένα τρίτο των εγγεγραμμένων. Σύμφωνα με την εκλογική νομοθεσία, σε τέτοιες περιπτώσεις οι εκλογές ακυρώνονται και προκηρύσσονται εκ νέου.
Και σε εθνική κλίμακα όμως το ποσοστό συμμετοχής στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών ήταν συγκριτικά χαμηλό, κυμάνθηκε περί το 48%.
Πολιτικό θερμόμετρο εν μέσω ευρωπαϊκού αδιεξόδου
Oι δημοτικές αυτές εκλογές έχουν έντονη γεωπολιτική διάσταση, καθώς διεξάγονται σε κλίμα παρατεταμένου αδιεξόδου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η χώρα απέκτησε καθεστώς υποψηφίας προς ένταξη ήδη από το 2005, ωστόσο σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, η διαδικασία παραμένει παγωμένη. Το βέτο της Βουλγαρίας, από το 2020, συνεχίζει να εμποδίζει το άνοιγμα των ουσιαστικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Ο πρωθυπουργός Χρίστιαν Μίτσκοσκι, επικεφαλής του κυβερνώντος VMRO-DPMNE, έχει υιοθετήσει μια πιο σκληρή ρητορική, απορρίπτοντας τις πιέσεις για συνταγματική αναθεώρηση που θα ενσωματώνει τη βουλγαρική μειονότηταστο Σύνταγμα — προϋπόθεση της ΕΕ για πρόοδο στις συνομιλίες. Αντίθετα, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Βένκο Φίλιπσε(SDSM) επιχειρεί να εμφανιστεί ως δύναμη ευρωπαϊκού ρεαλισμού, προτείνοντας εθνική συναίνεση και σαφές χρονοδιάγραμμα για μεταρρυθμίσεις έως το 2026.
Η επίσκεψη της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, δεν ήταν τυχαία. Μετά τη συνάντησή της με τον Μίτσκοσκι, έστειλε σαφές μήνυμα:«Το επόμενο και μοναδικό βήμα πριν το άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι ξεκάθαρο: πρέπει να προβείτε στις συμφωνημένες συνταγματικές τροποποιήσεις. Η μπάλα είναι στο γήπεδό σας. Η ΕΕ είναι έτοιμη».
Η κυβέρνηση, ωστόσο, παραμένει ανυποχώρητη, επικαλούμενη εθνική αξιοπρέπεια και κόκκινες γραμμές. Η ρητορική αυτή βρίσκει απήχηση σε μερίδα της κοινής γνώμης που φοβάται υποχωρήσεις σε ζητήματα ταυτότητας.
Σκόπια: τοπικά προβλήματα
Στην πρωτεύουσα Σκόπια των 550.000 κατοίκων, τα τοπικά προβλήματα παραμένουν οξυμένα: ανύπαρκτο εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων, ανεπαρκές σύστημα δημόσιων μεταφορών, καθυστερημένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο 2022–2032 και προετοιμασίες για το πρόγραμμα «Σκόπια – Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Πολιτισμού 2028».
Αυτά τα ζητήματα δίνουν έναν επιπλέον, πρακτικό χαρακτήρα στις δημοτικές εκλογές, μετατρέποντάς τες σε πολιτικό βαρόμετρο για την κυβέρνηση.
